Hodowanie odsetek przez US a przepisy OP, KPK, KKS.
Okoliczności stanu faktycznego zostały opisane we wcześniejszym opracowaniu dotyczącym takiej sprawy. To opracowanie stanowi osnowę uzasadnienia jakie zostanie zawarte w odwołaniu od decyzji organu pierwszej instancji, która przez ten organ została wydana.
W tej decyzji Naczelnik US odmówił Stronie stwierdzenia nadpłaty w wysokości …, stwierdzając, że : „kwota naliczonych odsetek od należnego zobowiązania wynikającego z w/w decyzji, została naliczona w prawidłowy sposób i w prawidłowej wysokości zatem nie może stanowić nadpłaty.”.
Strona nie zgadzając się z treścią i uzasadnieniem tej decyzji, sporządziła odwołanie do Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w … zawierając w nim poniższą argumentację.
- Zarzut naruszenia przepisów postępowania.
Zgodnie z art. 180 § 1 O.p. dowodem w sprawie winno być wszystko, co może się przyczynić do jej wyjaśnienia, a jednocześnie nie jest to sprzeczne z prawem. W niniejszej sprawie dowodami były:
- akt notarialny z dnia … 2011 r. nr Repertorium A nr xxxx/2011 r., który dokumentował odpłatne zbycie przez Stronę odrębnej nieruchomości-lokalu mieszkalnego położonego … za kwotę xxx zł. Dowód ten znajdował się w posiadaniu organu podatkowego już w m-cu 05/2011 r.,
- zaznaczenie w odpowiedniej ewidencji prowadzonej przez organ podatkowy braku zeznania podatkowego PIT-39 Strony rozliczającej wskazane odpłatne zbycie i brak należnego podatku wynikającego z tego faktu. Dowód ten był znany organowi podatkowemu już w m-cu 05/2012 r.
Powyższy zbiór spełniał warunek zbioru wszystkich dowodów, które były potrzebne organowi pierwszej instancji aby wyjaśnić sprawę.
Zgodnie z art. 181 O.p. na takim zbiorze (wszystkich dowodów zgromadzonych w sprawie) organ podatkowy winien prowadzić działalność analityczną.
Jeżeli zgodnie z powyższym dowodzeniem, bezspornie można uznać, że organ podatkowy zebrał/posiadał cały materiał dowodowy sprawy, to analizując ten materiał – do czego był zobowiązany – winien tą analizę przeprowadzić w sposób wyczerpujący do czego zobowiązuje go art. 187 § 1 O.p.
Zaistniałe w sprawie fakty były faktami, które należy uznać jako fakty znane organowi podatkowemu z urzędu, bo ich znajomość wynikała z obowiązujących przepisów prawa. Skoro organ był w ich posiadaniu to będąc zobowiązanym do profesjonalizmu wiedział, że fakty te nie wymagały gromadzenia innych dowodów niż te, które już organ posiadał. Spełniony był zatem warunek wskazany w art. 187 § 3 O.p.
Zgodnie z art. 139 § 1 O.p., załatwienie sprawy wymagającej przeprowadzenia postępowania dowodowego powinno nastąpić bez zbędnej zwłoki – jednak nie później niż w ciągu miesiąca. Sprawa objęta niniejszym odwołaniem, nie była sprawą która wymagała przeprowadzenia postępowania dowodowego.
Zatem zgodnie z art. 125 § 2 O.p., sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwiane niezwłocznie, bo zobowiązuje do tego art. 125 § 1 O.p. gdzie zapisano, że organy podatkowe w każdej sprawie powinny działać wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia.
W świetle powyższego dowodzenia, bezspornym jest, że organ pierwszej instancji, już w maju 2012 r. posiadał pełną wiedzę o wszystkich okolicznościach sprawy, bo posiadał cały materiał dowodowy jaki w sprawie należało zgromadzić i rozpatrzyć.
Winien zatem na tym materiale przeprowadzić czynności analityczne, do czego również był zobowiązany, dalej winien jako organ państwa zobowiązany do profesjonalnej znajomości prawa wyczerpująco, wnikliwie i szybko rozpatrzyć posiadany materiał, a następnie załatwić sprawę niezwłocznie.
Tymczasem w okolicznościach niniejszej sprawy, wymagane prawem niezwłoczne załatwienie sprawy rozpoczęło się dopiero po upływie 58 miesięcy ( w marcu 2017r. ) od momentu, wobec którego bezspornie dowiedziono, że organ posiadał wszystkie dowody w sprawie.
Takim działaniom organu pierwszej instancji sprzeciwiają się przepisy:
- 181, art. 187 § 1, 125 § 1, bo działalność analityczna organu nie była wykonywana wnikliwie, skutkiem czego materiał dowodowy nie został wyczerpująco rozpatrzony,
- 139 § 1, art. 125 § 2, bo działania organu podatkowego były prowadzone ze zbędną zwłoką, z naruszeniem obowiązku działania szybkiego.
Strona stoi na stanowisku, że organ pierwszej instancji nie wskazując Stronie w trakcie prowadzonego postępowania ( od 03/2017 r.) zasadności przesłanek, którymi się kierował przy „zastosowaniu” tak dużej zwłoki w załatwieniu sprawy Strony naruszył również art. 124 O.p. do stosowania, którego jest/był zobowiązany.
Przyjmując jako aksjomat obowiązek działania organów podatkowych na podstawie przepisów prawa należy wywieźć wniosek, że to prawo (zarówno to materialne jak i to wynikające z „ducha tego prawa”) winno być przez organ stosowane w sposób dowodzący jego „właściwego” stosowania, a to właściwe stosowanie winno przebiegać w taki sposób, aby można je było określić takim, które budzi zaufanie do organów podatkowych.
W niniejszej sprawie działanie organu pierwszej instancji takim działaniem nie było, zatem naruszało ono (to działanie ) art. 120 i at. 121 § 1 O.p.
- Zarzut naruszenia prawa materialnego.
Odnosząc się do zapisów zawartych w uzasadnieniu skarżonej decyzji to należy wskazać:
- cytując „organ podatkowy może w każdym czasie przed upływem przedawnienia zobowiązania przeprowadzić czynności sprawdzające.”. W okolicznościach sprawy nie istniała jakakolwiek potrzeba przeprowadzania jakichkolwiek czynności sprawdzających, bo organ posiadał cały materiał dowodowy już w maju 2012 r. Jednocześnie jako profesjonalista ( zobowiązany do znajomości prawa i jego stosowania) winien to prawo zastosować niezwłocznie,
- cytując „to nie tutejszy Organ podatkowy pozostawał w bezczynności, a Strona, nie wykonując obowiązku nałożonego na nią w art. 30e ust. 4 ustawy”. W okolicznościach sprawy bezspornym jest to, że Strona nie wykonała obowiązku w terminie wskazanym przez przepisy ustawy o p.d.o.f. Ale odpłatne zbycie nieruchomości nie jest czynnością, która jest wykonywana z częstotliwością zeznania rocznego. Jedni wykonują ją nawet kilka razy w ciągu roku podatkowego, a inni ani jednego w całym swoim życiu,
- oczywistym jest, że nieznajomość prawa jaka po stronie Strony miała miejsce nie stanowi żadnego usprawiedliwienia dla niewypełniania przez Nią obowiązków podatkowych, tak jednak taka jego (prawa) „znajomość” ze strony organów podatkowych skutkująca zamiarem szczególnej dotkliwości wobec podatnika nie wynika z jego zapisów, a jedynie z dokonania jego niewłaściwej wykładni,
- skoro bowiem jak wcześniej napisano, że organ podatkowy „może w każdym czasie przed upływem okresu przedawnienia przeprowadzić czynności sprawdzające.”, to dlaczego przeprowadza je dopiero pod koniec okresu przedawnienia, a nie na jego początku,
- odpowiedź na powyższe pytanie jest zawarta w następujących słowach zapisanych w uzasadnieniu, że odsetki-cytat: „pełnią również funkcję swoistej kary stosowanej w związku ze zwłoką w płaceniu podatków.” W tym przypadku należy zadać pytanie, czy organ podatkowy może dowolnie/swobodnie wybierać wobec Strony „wysokość” tej kary, czy też jest zobowiązany do takiego działania aby jej wysokość była obiektywna a nie uznaniowa.
Takie działanie dowodzi naruszenia przez organ podatkowy przepisów prawa materialnego zawartego z art. 121 § 1 O.p.
III. Zarzut naruszenia prawa zawartego w kks.
W Kks w art. 113 § 6. zapisano, że „ w postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.”. Powyższy zapis wskazuje, że w wielu przypadkach Kodeks postępowania karnego stanowi ustawę wzorcową wobec Kodeksu karnego skarbowego.
Kierując się powyższym należy wskazać na zapisy zawarte w art. 297 § 1. Kpk, gdzie zapisano, co jest celem każdego postępowania przygotowawczego. Wskazano w nim, że „ Celem postępowania przygotowawczego jest: 1) ustalenie, czy został popełniony czyn zabroniony i czy stanowi on przestępstwo, 2) wykrycie i w razie potrzeby ujęcie sprawcy, 3) zebranie danych stosownie do art. 213 i 214, 4) wyjaśnienie okoliczności sprawy…”.
Jeżeli na skutek wykonania czynności objętych wskazanym wyżej postępowaniem przygotowawczym zaistnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa, to zgodnie z zapisem art. 303 Kpk „ wydaje się z urzędu … postanowienie o wszczęciu śledztwa, w którym określa się czyn będący przedmiotem postępowania oraz jego kwalifikacje prawną.”.
W okolicznościach sprawy bezspornym jest stwierdzenie, że Strona swoim postępowaniem wypełniła prawie wszystkie znamiona czynu zabronionego w zakresie wskazanym w art. 54 § 1. Kks, gdzie zapisano, że „Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji , przez co naraża na uszczuplenie, podlega karze grzywny … albo karze pozbawienie wolności, albo obu tym karom łącznie.”.
W świetle powyższego organ podatkowy mając pełną wiedzę i uzasadnione przekonanie o popełnieniu przez Stronę czynu zabronionego, winien z urzędu wszcząć postępowanie zmierzające do karalności czynu zabronionego, ale tego nie zrobił, jak również nie wyjaśnił, dlaczego tak postąpił. Naruszył tym samym wskazany art. 303 Kpk oraz art. 124 O.p.
Można jednak założyć, że organ podatkowy pierwszej instancji nie wszczynając wskazanego postępowania, kierował się następującymi przesłankami, o których piszą komentarze do Kks. W jednym z nich ( KODEKS KARNY SKARBOWY Komentarz, Piotr Kardas, Grzegorz Łabuda, Tomasz Razowski, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wydanie 2017 r. str. 624) zapisano „Kodeks przewiduje karalność umyślnego popełnienia czynu zabronionego z art. 54 k.k.s. Z dwóch postaci umyślności w grę wchodzi jedynie zamiar bezpośredni zabarwiony chęcią uchylenia się od opodatkowania tj. niezapłacenia należnego podatku w terminie. Zamiar ewentualny jest niekaralny.”.
Przyjmując zatem uzasadnione założenie, że organ pierwszej instancji odstąpił od wszczęcia postępowania karnego tylko z przyczyny wyżej wskazanej ( wykluczając umyślne pominięcie wskazanego obowiązku), bo w postępowaniu Strony nie było przesłanek działania z zamiarem bezpośrednim ( woli uchylenia się od opodatkowania), to należy wskazać na inne zdaniem Strony przyczyny takiego działania tegoż organu.
Przyczyny te organ wskazał w słowach zapisanych w uzasadnieniu, że odsetki-cytat „pełnią również funkcję swoistej kary stosowanej w związku ze zwłoką w płaceniu podatków.”.
Take słowa pozwalają założyć, że organ pierwszej instancji „przyznał” sobie również prawo do decydowania/wyboru jakim rodzajem „kary” ( jaką zastosować podstawę prawną) może podatnika ukarać, czy odsetkami z możliwością wpływu na ich „wysokość”, czy karą za wykroczenie lub przestępstwo skarbowe.
W tym przypadku należy zadać pytanie, czy organ podatkowy może dowolnie/swobodnie wybierać wobec Strony podstawę prawną takiej kary, czy też jest zobowiązany do takiego działania aby podstawa prawna kary była faktyczna i obiektywna a nie uznaniowa.
Takie założenia będzie zawierało odwołanie skierowane przez Stronę o Dyrektora IAS.
Dalsze okoliczności sprawy będą opisywane w miarę ich zachodzenia.
- Wróblewski Stefan Dp. 00211
